Retinoidy są kolejnym po kwasie hialuronowym składnikiem kosmetyków, o których mówi się w ostatnim czasie bardzo dużo. W tym artykule dowiesz się, dlaczego są tak ważne dla naszej skóry, dlaczego należy stosować je ostrożnie oraz jak dokładnie działają.

Retinol – jak działa?

Po aplikacji na skórę estry retinolu są hydrolizowane do retinolu, a ten z kolei przechodzi transformację do biologicznie aktywnego kwasu retinowego (tretinoiny), poprzez retinaldehyd. Więc potencjał działania, ale niestety i ryzyko podrażnień, rośnie od estrów, poprzez retinol, retinaldehyd, do kwasu retinowego (tretinoiny).

Dlaczego retinoidy działają przeciwstarzeniowo?

Przeciwstarzeniowy efekt działania retinoidów, stosowanych miejscowo, jest oparty na:

• ich zdolności do promocji proliferacji keratynocytów, 

• pozytywnym wpływie na syntezę kolagenu,

• zapobieganiu degradacji kolagenu,

• ograniczeniu przeznaskórkowej utraty wody (TEWL),

• hamowaniu aktywności metaloproteinaz.

Krem z retinolem czy serum z retinolem?

To, jaki kosmetyk z retinolem wybierzemy, nie ma większego znaczenia. Może być krem z retinolem, może być serum z retinolem. Liczy się regularność stosowania i prawidłowe użycie produktu – pamiętajmy, że retinoidy nakładamy wieczorem, na suchą skórę. 

Kanapkowa metoda stosowania retinoidów

Właściciele i właścicielki wybitnie wrażliwej skóry skorzystają z tzw. kanapkowej metody nakładania retinoidów. Najpierw, na suchą skórę, nakładamy krem nawilżający (ważne, aby nie zwierał aktywnych substancji, które mają potencjał drażniący), po wchłonięciu kremu nakładamy krem lub serum z retinolem, czekamy, aż się wchłonie i wreszcie nakładamy kolejną warstwę kremu nawilżającego. 

Czy krem z retinolem należy stosować tylko na twarz?

Nie, kosmetyki z retinoidami należy stosować na skórę twarzy, szyi, dekoltu, a także całego ciała. Ważne jest, aby pamiętać o bezwzględnej ochronie przeciwsłonecznej i dobrać odpowiednie stężenie retinolu/retinalu – o czym niżej. 

Retinol – efekty działania

Na efekt działania stosowania retinoidów w rutynie pielęgnacyjnej należy poczekać aż 3 miesiące, ale cierpliwość zostanie nagrodzona. Możemy spodziewać się następujących efektów stosowania retinolu:

• redukcji przebarwień, 
• wygładzenia drobnych zmarszczek, 
• zwiększenia elastyczności skóry,
• zmniejszenia wydzielania sebum i częstości pojawiania się niedoskonałości,
• zmniejszenia widoczności porów skóry
• zmniejszenie widoczności rozstępów (szczególnie świeżych).

Ostrożnie z retinoidami – możliwe skutki uboczne

Należy pamiętać, że produkty kosmetyczne nie muszą przechodzić tak restrykcyjnych testów, jak leki. Podczas stosowania retinoidów mogą pojawić się skutki uboczne.

Szczególnie na początku stosowania kosmetyków z retinolem lub jego pochodnymi może dojść do podrażnienia skóry. Często obserwowanym skutkiem ubocznym stosowania retinoidów (na początku) jest pojawianie się większej liczby niedoskonałości na skórze. Nie jest to powód do rezygnacji ze stosowania kremu z retinolem.

Ponadto ostrożnie tych produktów należy używać wokół oczu, ponieważ mogą powodować podrażnienie gałki ocznej i zespół suchego oka.

Należy także pamiętać o udowodnionym działaniu uszkadzającym płód – bezwzględnie wszelkie kosmetyki z retinoidami należy odstawić najpóźniej wraz z dodatnim wynikiem testu ciążowego.

Retinol jest dziesięć razy mniej aktywny biologicznie niż kwas retinowy (tretinoina). Maksymalne, dopuszczalne w kosmetykach stężenie retinolu to 0,3%. Retinol jest jednym z najlepiej przebadanych składników kosmetyków. Jednak opublikowane badania mają swoje ograniczenia, jak powiązania autorów z markami sponsorującymi badania, brak grup kontrolnych, różnorodność grup badanych i narzędzi do oceny efektów.

Kolejnym wyzwaniem dla producentów kosmetyków jest potrzeba stabilizacji retinolu, ponieważ wiemy, że jego cząsteczka jest wrażliwa na działania światła, ciepła, powietrza. 

Retinaldehyd jako prekursor kwasu retinowego, jest uważany za najskuteczniejszy składnik dostępny komercyjnie w kosmetykach. Stężenie 0,05% jest efektywne i dobrze tolerowane. Trwają badania nad „zamknięciem” retinaldehydu w nanocząsteczce, aby chronić go przed fotoutlenianiem.

Palmintynian retinylu stanowi termostabilną alternatywę dla retinolu w kosmetykach. Jego wadą jest większa podatność na uszkodzenie poprzez działanie promieni UVA i UVB. Zalecane jest stężenie 0,05% w produktach przeznaczonych do pielęgnacji ciała oraz 0,3% w kremach lub serach do twarzy. 

Brakuje dobrej jakości prac naukowych, które potwierdzają skuteczność tej formy. 

Nie ulega wątpliwości, że należy używać retinoidów w rutynie pielęgnacyjnej, stosować je na noc, a w ciągu dnia używać preparatów z SPF minimum 30.

Źródło:

D. Milosheska, R. Roskar, Use of Retinoids in Topical Antiaging Treatments: A Focused Review of Clinical Evidence for Conventional and Nanoformulations, Advances in therapy, 2022.