Przebarwienia słoneczne to częsta niechciana pamiątka po wakacjach. Ciemne, nieregularne, szczególnie widoczne na narażonych na działanie promieni częściach ciała potrafią skutecznie obniżyć naszą samoocenę, wyglądają bowiem bardzo nieestetycznie. Jak powstają i czy tylko promienie UV mają wpływ na ich pojawianie się? Jakie są rodzaje przebarwień i jak sobie z nimi radzić?
Przebarwienia to jedne ze zmian pigmentacyjnych, które są zaliczane do najczęściej diagnozowanych dolegliwości skórnych. Ich powstawanie związane jest z barwnikami zawartymi w skórze, a przede wszystkim z melaniną. To właśnie jej nadmierne gromadzenie lub miejscowy niedobór skutkuje pojawianiem się przebarwień, które mogą przybierać różną postać i wielkość.
Wśród przebarwień, które pojawiają się na skórze, wyróżnia się m.in. melasmę, zwaną także ostudą lub chloasmą, przybierającą formę nieregularnych plam wyraźnie odgraniczonych od reszty ciała. Melasma najczęściej pojawia się na twarzy – czole, policzkach i wokół ust. Często borykają się z nią także kobiety w ciąży, co bezpośrednio związane jest z wahaniami hormonalnymi. Zmiany nasilają się jednak przede wszystkim w okresie intensywnej ekspozycji na słońce. To właśnie działanie promieni UV jest bowiem głównym powodem powstawania melasmy.
Przebarwienia skóry na twarzy, dłoniach, przedramionach, dekolcie i innych narażonych na działanie promieni słonecznych częściach ciała mogą przybierać także postać plam soczewicowatych. Cechuje je jasno- lub ciemno brązowa barwa i wyraźne odgraniczenie od skóry wokół. Przebarwienia do złudzenia przypominają piegi, jednak są od nich znacznie większe. Szczególnym ich rodzajem są tzw. plamy wątrobowe, nazywane też plamami starczymi, których liczba rośnie wraz z wiekiem.
Przebarwienia powstają w związku z nierównym nagromadzeniem się melaniny w skórze, co spowodowane może być kilkoma czynnikami, w tym wahaniami hormonów oraz stosowaniem określonej grupy kosmetyków. Zbyt duża produkcja melaniny wynika jednak najczęściej z działania promieni słonecznych, stąd zmiany barwnikowe nazywane są często ogólnie przebarwieniami słonecznymi. Jak to się dzieje?
Promienie UV przenikają przez naskórek i pobudzają melanocyty, czyli komórki barwnikowe do produkcji barwnika, czyli melaniny. Ponieważ niektóre melanocyty zaczynają wydzielać jej więcej niż inne, w miejscach, w których są zlokalizowane powstają ciemniejsze plamy na skórze. Warto pamiętać, że metabolizm melanocytów zależy także od aktywności enzymu tyrozynazy, która uczestniczy m.in. w produkcji hormonu tarczycy. Wpływ na ich pracę mają także inne hormony, w tym melanotropina, której produkcja z kolei stymulowana jest przez promienie UV. Jasno wynika zatem z tego, że nadmierna ekspozycja na słońce pogłębia problem przebarwień, które swoje źródło mają w zmianach hormonalnych.
Promienie słoneczne odpowiedzialne są także za powstawanie przebarwień związanych ze stosowaniem produktów fotouczulających, czyli kosmetyków – kremów, perfum, balsamów, które w swoim składzie mają wrażliwe na promienie UV olejki eteryczne, ekstrakty z roślin czy kwasy AHA i BHA. W okresie letnim najczęściej przybierają one postać delikatnego rumienia, a wraz z upływem czasu stają się ciemno brązowymi przebarwieniami.
Warto również pamiętać, że na przebarwienia słoneczne znacznie bardziej narażona jest skóra z nawet niewielkimi ranami. A także skóra, która była poddana agresywnym zabiegom z zakresu medycyny estetycznej i/lub kosmetologii, jak np. laseroterapii CO2. Stąd z problemem przebarwień często borykają się osoby po terapii trądzikowej.
Jakie są skuteczne sposoby walki z przebarwieniami słonecznymi? Przede wszystkim przeciwdziałanie ich powstawaniu. Najważniejsza jest zatem ochrona przed działaniem promieni, czyli stosowanie kosmetyków z filtrami przeciwsłonecznymi, najlepiej SPF 50. Pamiętaj, że powinnaś po nie sięgać nie tylko latem, ale o każdej porze roku. Jednak to właśnie w okresie wakacyjnym warto wybierać wyższe filtry. Koniecznie pamiętaj o reaplikacji produktu z SPF co 2-3 godziny. Należy stosować się również do pozostałych zasad fotoprotekcji. Unikaj zatem ekspozycji na słońce w godzinach najmocniejszego działania promieni, zakładaj okulary przeciwsłoneczne, używaj kapeluszy/czapek a jeśli to możliwe zakrywaj skórę naturalnymi i delikatnymi tkaninami. Pamiętaj też o nawilżeniu i regeneracji.
Jeśli po lecie na twojej skórze pozostały jednak niechciane pamiątki w postaci przebarwień, nie obawiają się, że zostaną już z tobą na zawsze. W profesjonalnych gabinetach medycyny estetycznej znajdziesz cały wachlarz zabiegów, które skutecznie pomogą ci się z nimi uporać, w tym laseroterapię i peelingi chemiczne. Niestety, miejsca, gdzie powstały już raz przebarwienia, są bardziej narażone na ich ponowne pojawienie się. Z powodzeniem możesz sięgnąć też po kosmetyki, które pozwolą ci się pozbyć problemu przebarwień w zaciszu domowym. Jakich składników w nich szukać? Zwróć uwagę na arbutynę, czyli substancję pochodzenia naturalnego, która doskonale wspomaga walkę z przebarwieniami. Jednym z niezwykle cenionych składników kremów i balsamów jest ponadto kwas kojowy, który niweluje zmiany, a także kwas ferulowy, który w odpowiednim stężeniu dodatkowo nawilża i wzmacnia barierę ochronną. Rozjaśniająco, rozświetlająco i nawilżająco na skórę działa również korzeń lukrecji. Warto także szukać witaminy C i jej pochodnych, która hamuje produkcję melaniny w melanocytach. Chroni przed powstawaniem nowych przebarwień (oczywiście, w połączeniu z rygorystyczną ochroną przeciwsłoneczną), a także ogranicza negatywny wpływ wolnych rodników na naszą skórę.
